Marginalia
a. vituperium
Misericordia. Cum misericorde misericors eris, Samuelis, ista misericordia tua cum socio tuo, Samuelis, misericordia et veritas, In principio, in eternum misericordiam edificabitur, Psalmiste, cum sex punctis, misericordiam eorum derelinquent modus misericordie est bonum et repensio ultra regulam iudici. Modus alius hesed(a)1 est victuperium ne forte vituperet te audiens, Proverbiorum, ponet verba tua vituperium et obbrobrium2 et expo. expositionem de isto modo modus vituperium eorum relinquet3, Iona, sed dominus meus pater meus expo. de modo et est rectum et sic exposuit expo. custodientes vanitates mendacii misericordiam eorum relinquent4 dixit Iona omnes isti viri qui sunt custodientes vanitates mendacii novi quod misericordiam eorum relinquent ut dicere misericordiam et bonum quod voverunt ad facere sicut quod dixit et voverunt vota relinquent5 ipsum postquam quod liberati fuerunt de malo, sed ego in voce concessionis sacrificabo tibi que vovi reddam. Et duo modi isti quos memoravimus in heset sunt modus unus quia quod sicut misericordia est addictio boni et6 nimietas repensionis sic victuperium ipsum vult dicere addictio fornicationis et nimietas obbrobrii. Et sic scripsit rabi Abraham7 Benezra. Et ciconia, Et vocavit, expo. doctores nostri ista ciconia alba. Et quare vocatum est nomen eius ciconia? Que facit misericordiam cum sotiis suis ut dicere in alimentis suis quod dividit ipsis.
אם1 חסיד תתחסד (שמ"ב כב, כו). זה חסדך את רעך (שמ"ב טז, יז), חסד ואמת (בר’ מז, כט), 2עולם חסד יבנה (תה’ פט, ג), בשש נקדות. חסדם יעזובו3 (יונה ב, ט), ענין החסד הוא הטוב והגמילות לפנים משורת הדין. וענין אחר חסד הוא (וי’ כ, יז), חרפה4. פן יחסדך שומע (מש’ כה, י), ישים דברך חרפה ונבלה. ומפרשים פירשו5 מזה הענין 6חסדם יעזובו7. אבל אדוני8 אבי ז"ל9 פרשו מהענין הראשון והוא הנכון. וכן10 פרשו11 משמרים הבלי שוא חסדם יעזובו12. 13אמררבי14 יונה כל אלו15 האנשים שהם משמרים הבלי שוא ידעתי כי חסדם יעזובו16, כלומר החסד והטוב שנדרו לעשות כמו שאמר וידרו נדרים (יונה א, טז), יעזבו אותו17 אחר שנמלטו18 מן הרעה, אבל אני בקול תודה אזבחה לך19 אשר נדרתי אשלמה (יונה ב, י). ושני העינינים20 האלו21 שנזכרנו22 בחסד הם ענין אחד, כי כמו שהחסד הוא תוספת הטוב ויתרון הגמול23 כן24 חסד הוא רוצה25 לומר תוספת הזנות ויתרון הנבלה. וכן כתב רבי אברהם אבן26 עזרא27. ואת החסידה (וי’ יא, יט), פירשו28 רבותינו ז"ל [א], זו דיה לבנה, ולמה נקרא שמה חסידה? שעושה חסידות עם חברותיה29, כלומר במזוניה30 שמחלקת להם.
Sources rabbiniques
א. בבלי, חולין סג ע"א
Apparat critique
1. hesedvituperium ST, ed] heset A
2. obbrobrium A, ed] obrobrium ST
3. relinquet A, ed] relinquent ST
4. relinquent A, ed] relinquant ut dicere misericordiam ST
5. relinquent A, ed] reliquent ST
6. et A, ed] ST omission
7. Abraham A, ed] Abraam ST
1. אם] עם Ma3 V1
2. חסר] אמרתי BL
3. יעזובו] יעזבו V1
4. חרפה] חפרה Ma3
5. פירשו] פרשו Ma3 V1 omission
6. ] פרשו V1 addition
7. יעזובו] יעזבו Ma3 V1
8. אדוני] אדני Ma3 V1
9. ז"ל] Ma3 omission
10. וכן] וכך BL והוא Ma3
11. פרשו] פירושו BL
12. יעזובו] יעזבו Ma3 V1
13.
] כלומר החסד והטוב. V1 addition
14. נוסף רבי] BL Ma3 V1
15. אלו] אלה Ma3 V1
16. יעזובו] יעזבו Ma3 V1
17. אותו] אותם BL Ma3
18. שנמלטו] שנמלטו V1
19. לך] לך Ma3
20. העינינים] הענינים Ma3 V1
21. האלו] האלה Ma3
22. שנזכרנו] שהזכרנו BL Ma3 V1
23. הגמול] תגמול Ma3
24. כן] כי Ma3
25. רוצה] רצה BL
26. אבן] בן BL V1
27. חסר] ז"ל BL Ma3 V1
28. פירשו] פרשו Ma3 V1
29. חברותיה] חבירותיה Ma3
30. במזוניה] במזונותיה BL Ma3 V1