Marginalia

a.  20

Improbe fecit. Si impie gessi ve1 mihi, Iob, et non impie gessi a deo meo, Psalmiste. Et mem de Deo meo vult dicere quod non exivi de viis dei mei ad ire in viis malicie, vult dicere quod non transivi supra mandata non facias, quia custodivi vias Domini quas anticipavit vult dicere quod firmavit mandata fac. Et non impie agas multum. Et nomen locus iuditii ibi improbitas sive iniustitia2, Ecclesiastes, cum segol. Ad malitiam suam et ad peccatum suum, Verba. Et cum he mulieris et3 malicia, Zacarie, et rebellasti a iuditiis meis ad maliciam, Ezechielis, quia accensa est sicut ignis malitia, Isaie(a), et in malicia gentium ipsarum, Verba. Et adiectivum quod ipse impius ad mori ad facere solicitare impium de via eius impia, ve impio, Isaie, sicut quod adiectivum iustum in bono adiectivavit etiam sic impium in milo. Et grave ipse impie agi fecit ad facere, Verba, impie gessimus et rebellavimus, Danielis, ut dicere impie fecimus opera nostra et verbum transiens aliud ut dicere dans maliciam in alium et si iustus fortem improbaveris condemnet te os tuum et non ego, Iob, qui ipse impie agere faciet me, Isaie, et iniquum dicent impium, Verba. Et scripsit rabi Iona in omni quod respiciet tremere faciet, Samuelis, et ipse quiescere faciet et quis tremere faciet, Iob, tremere faciet et perturbabit quia Ataliahu4 impia, Verba, mem cum hiric et est adiectivum sicut civitates divise dominantes ad domum patrum eorum et licet quod modus eorum proximus est hoc non liberabuntur de modo primo, sed sunt in conclusione sua quia quod modus malitie bellum et tremor et sic et non liberabit impius dominos suos et sic modus non impie agas multum, Ecclesiastes, ut dicere non contremisces multum ad negotia mundi et etiam non sis stultus quod non des scientiam ad facta mundi et ad necessitates de vita sua sed sis negotians in via media et quare morieris in non tempore tuo, ratio ad ambo ipsa quia si tremuerit multum ponet personam in periculo ut ad congregare divitias et morietur in fame, et expo. in non tempore tuo prefixo homini ad dies vite sue in plus et sunt septuaginta vel octuaginta5.

אם רשעתי אללי לי (איוב י, טו), ולא רשעתי מאלהי (תה’ יח, כב). ומ"ם מאלהי רוצה לומר שלא יצאתי מדרכי אלהי ללכת בדרכי רשע, רוצה לומר שלא עברתי על מצות לא תעשה, כי שמרתי דרכי י"י שהקדים רוצה1 לומר שקיים מצות עשה. אל תרשע הרבה (קה’ ז, יז). והשם מקום המשפט שמה2 הרשע (קה’ ג, טז), בסגול. אל3 רשעו 4 ואל חטאתו (דב’ ט, כז). ובה"א הנקבה זאת הרשעה (זכ’ ח, ה), ותמר את 5 משפטי6 לרשעה (יח’ ה, ו),5 8וברשעת הגוים ההם9 (דב’ ט, ד). והתאר אשר10הוא רשע11 למות (יח’ ג, יח)12, להזהיר13 רשע מדרכו הרשעה (יח’ ג, יח). אוי לרשע רע (יש’ ג, יא), כמו שתאר14 הצדיק בטוב תאר גם כן הרשע ברע. והכבד הוא הרשיע לעשות (דה"ב כ, לה), הרשענו15 ומרדנו (דנ’ ט, ה), כלומר הרשענו מעשנו16, ופעל17 יוצא לאחר כלומר שנותן18 הרשע19 באחר. ואם צדיק כביר תרשיע (איוב לד, יז), ירשיעך פיך ולא אני (איוב טו, ו), מי הוא ירשיעני (יש’ נ, ט), והרשיעו את הרשע (דב’ כה, א). וכתב רבי יונה בכל20 אשר יפנה ירשיע (שמ"א יד, מז), והוא ישקיט21 ומי ירשיע22 (איוב לד, כט), יחריד ויבלבל. כי עתליהו המרשעת (דה"ב כד, ז), המ"ם בחרק23 והוא תאר כמו הערים המבדלות (יהו' טז, ט), הממשלים לבית אביהם (דה"א כו, ו). ואף על פי שענינם הקרוב הוא זה לא ימלטו24 מן הענין הראשון אבל הם בכללו לפי שענין25 הרשע המלחמה והחרדה26. וכן לא27 ימלט רשע את בעליו (קה’ ח, ח). וכן ענין אל תרשע הרבה (קה’ ז, יז), כלומר אל תחרד הרבה לעסקי העולם וגם אל תהי סכל28 שלא תתן דעת לעניני העולם ולצרכי29 מחיתך30, אלא31 היה מתעסק 32בדרך האמצעי. ולמה תמות בלא עתך33 (קה’ ז, יז), הוא טעם34 לשניהם כי35 אם יחרד הרבה ישים עצמו בסכנה36 כדי לאסוף37 ממון 37וימות בלא עת39. וכן אם יהיה בטל ולא יתעסק ימות ברעב. ופירוש בלא עתך עת הקצוב לאדם לימי חייו ברוב40 והם שבעים או שמונים41 שנה42. וכן מדור באהלי רשע (תה’ פד, יא), עסק העולם וחנדתו.43

Sources rabbiniques

Apparat critique

1ve A, ed]  ut ST

2iniustitia A, ed]  in iustitia ST

3et ed]  זאת BL ;  ista TBL ;  ואת HTSR

4Ataliahu A, ed]  Atalihau ST

5octuaginta A, ed]  octuaginta et sic ST

1רוצה]  רצונו BL

2שמה]  שם BL

3אל]  ואל BL V1

4]  א(i) Ma3 addition

5]  Ma3 omission

5]  נפשי  V1 addition

6משפטי]  משפטי V1 repentir

8  – חסר מחמת הדומות ]  כי בערה כאש רשעה (יש’ ט, יז),  BL Ma3 V1

9ההם]  האלה BL Ma3 V1

10 נוסף אשר]  BL

11רשע]  לרשע Ma3

12]  בעונו ימות (יח’ לג, ח) BL

13להזהיר]  ולהזהיר Ma3

14שתאר]  שיתאר Ma3 V1 omission

15הרשענו]  והרשענו BL

16מעשנו]  מעשינו BL Ma3 V1

17ופעל]  והפעל BL

18שנותן]  הנותן BL Ma3 V1

19הרשע]  רשע BL

20בכל]  ובכל BL V1

21ישקיט]  ישקט BL

22ירשיע]  ירשע BL

23בחרק]  בחירק BL

24ימלטו]  ינמלטו Ma3

25שענין]  שהענין V1

26והחרדה]  והרעדה V1

27לא]  ולא BL

28סכל]  בטל V1

29ולצרכי]  ולצרכיולצרכי Ma3 repentir

30מחיתך]  מחייתך BL

31אלא]  אלה Ma3

32]  כדי לאסוף ממון  V1 addition

33בלא עתך]  לא בעתך Ma3

34טעם]  הטעם V1

35 כי]  V1 omission

36בסכנה]  לסכנה V1

37כדי לאסוףלאסף ממון ]  V1 omission

37לאסוף]  לאסף Ma3

39עת]  עתו V1

40 ברוב]  V1 omission

41שמונים]  שמנים Ma3 V1

42שנה]  Ma3 V1 omission

43וחנדתו.]  וחרדתו. BL Ma3 V1


Notes critiques

i.  Erreur du copiste. A oublié la lettre vav

back to top