Marginalia
a. Malitiatus est
b. 105
c. iubilare
d. 12
e. vociferabitis
f. 6
Malum fuit(a). Et in oculi Moisi malum fuit et malum erit in oculis eius, Proverbiorum, et malum erit tibi hoc, Samuelis, et malum erit oculo tuo. Et adiectivum res mala hec verba malus oculo, Proverbiorum, et mali non avulsi1 fuerunt, Ieremie, et malitia non invenietur in te, Samuelis. Et collectio non eris post multos ad malignari, Nomina, ut dicere2 ad facere mala etiam malas docuisti vias tuas, Ieremie, expo. mulieres malas. Et nomen malitia operum suorum, Osee, non hoc nisi malitia cordis, Nehemię, et non ad dividere inter modum istum ad modum multa mala iusti, Psalmiste, ad liberare ipsum de malo suo, Ione, quia malum, quod veniet de homine vel malum quod veniet ipsi de nomine totum malum et non differentia inter3 ipsa. Et verbum grave malas fecerunt operationes eorum, Michee, si etiam ad viduam qua ego habitans secum malum fecisti, Regum, et in prophetis meis non malignemini, Psalmiste(b), non bonificabit Dominus et non malefaciet, Sophonię, et malignatus est ad facere, Regum, quare malefecistis mihi, In principio. Et iubilare iubilabitis(c), Samuelis(d), et malignati sunt nos verba sicut nobis ypochrita et malus, Isaie, malus auscultaris ad labium iniquitatis, Proverbiorum, quia mali incidentur, Psalmiste, semen mali, Isaie, non ipse dicens mali supra patres si non supra filios ut dicere semen qui sunt mali et filii destruentes opera eorum et sic in modo tenuitatis corporis et mutationis facierum et male figura valde male aspectu quare facies vestre male in tota terra Egipti ad maliciam, In principio, et non fui trisits ante ipsum si non gaudens et bonus corde et die quo vidit me sic interrogavit me quare facies tue4 tristes omnia ipsa modus malicie et notum est. Et modus alius sonabitis et non iubilabitis(e), In deserto, iubilabitis etiam clamabit, Isaie, iubilate et iubilabitis et iubilavit populus, Osee, quare iubilabis iubilationem, Michee. Et cuius non memoratus est agens suus de daggessato et in vineis non cantabitur non iubilabitur, Isaie. Et nomen et pulsabitis iubilationem, In deserto, et iubilatio in tempore meridei, Ieremie. Et nomen in pondere alio annunciabit supra ipsum iubilationem suam, Iob, vox populi in iubilare ipsum, Nomina, et expo. annunciabit supra ipsum iubilationem suam quia tonitrum annunciabit et ostendet supra pluvia. Et hitpaal iubilabunt etiam cantabunt supra me peleset iubila, Psalmiste, omnia ipsa modus iubilationis que est auditio vocis cum iubilatione ad gaudium vel ad tristiciam sunt quare iubilabitis iubilatione et iubilatio in tempore meridiei et dixit iubilabunt etiam cantabunt supra spicis quando flat5 in ipsis ventus et percuti facit istam cum ista et quasi sint iubilantes et cantantes. Et modus alius vir sotiorum ad sotiari socius tuus et sotius patris tui, Proverbiorum, et comedetis supra sotios vestros, Iob, scripta fuit in ipso iot ayin appoal vade conculcar et fortifica sotium tuum, Proverbiorum(f), et est scriptum cum iot forte est ad multos et iam declaravimus ipsum in radice fortificavit et sic et dedi ad sotium, Samuelis, scriptum cum iot et modus suus ad singularem et adhuc ego futurus ad scribere ipsa in radice malum. Et modus alios franges ipsos cum virga ferri, Psalmiste, si frangere ferrum de Aquilone et es, Ieremie, expo. si frangere ferrum et es est Nabucdonosor si frangere ferrum quod ipsis certe si ipsi fortes veniet ipsis maior fortitudo de ipsis ad frangere ipsos et ad conterere ipsos frangere6 fortes non inquisitio, Iob, dens fructus, Proverbiorum, et est stans et sic frangimini populi et frangimini, Isaie. Et niphal frangere frangetur fideiussit extraneum et sotias7 stultos frangetur, Proverbiorum. Et hitpaal frangere frangetur terra, Isaie, et frangere gravisonum quia he addita et est infinitum omnia ipsa modus fractionis et secundum scientiam meam quia modus totius de verbis geminationis. Et sic in lingua doctorum in pariete fracta legerunt casus quod dixerunt sani et non fracti.
ובעיני משה רע (במ' יא, י), ורע בעיניו (מש' כד, יח), ורעה לך זאת (שמ"ב יט, ח), ורעה עינך1 (דב' טו, ט). והתאר הדבר הרע הזה (שמ' לג, ד)2 , רע עין3 (מש' כג, ו), ורעים לא נתקו (יר' ו, כט), ורעה לא תמצא בך (שמ"א כה, כח). והקבוץ לא תהיה אחרי רבים לרעות4 (שמ' כג, ב), כלומר לעשות רעות5. גם את הרעות למדת את דרכיך (יר' ב, לג), פירושו הנשים הרעות. והשם רוע6 מעלליהם (הו' ט, טו), אין זה כי אם רוע7 לב (נחמ' ב, ב).6 ואין להפריש בין ענין זה לענין רבות רעות9 צדיק (תה' לד, כ), להציל לו מרעתו (יונה ד, ו), כי רעה שתבא מאת האדם או רעה שתבא אליו10 הכל רעה אין הפרש ביניהם. והפעל הכבד הרעו מעלליהם (מי' ג, ד), הגם על12 האלמנה אשר אני מתגורר עמה13 הרעות (מל"א יז, כ), ובנביאי אל תרעו (דה"א טז, כב),14 לא יטיב15 י"י ולא ירע16 (צפ' א, יב), וירע17 לעשות (מל"א יד, ט), למה18 הרעותם19 לי (בר' מג, ו), ואם הרע20 תרעו21 (שמ"א יב, כה). וירעו22 אותנו23 (דב' כו, ו), כמו לנו. חנף ומרע (יש' ט, טז), מרע מקשיב על שפת און (מש' יז, ד), כי מרעים יכרתו24 (תה' לז, ט). זרע מרעים (יש' א, ד), יכרתו25אינו אומר מרעים26 על האבות אלא על הבנים 27 שהם מרעים ובנים 28משחיתים מעלליהם. וכן בענין דלות הגוף והשתנות הפנים ורעות תאר מאד (בר' מא, יט), רעות המראה (בר' מא, ד), מדוע פניכם רעים (בר' מ, ז). בכל ארץ מצרים לרוע29 (בר' מא, יט), ולא הייתי רע לפניו (נחמ' ב, א), פירושו 30עד היום לא הייתי31 רע לפניו32 אלא שמח וטוב לב והיום כשראה אותי כך שאלני מדוע פניך33 רעים. כלם ענין רעה וידוע הוא. וענין אחר תתקעו ולא תריעו (במ' י, ז), יריע אף יצריח (יש' מב, יג), הריעו והרעותם34 (יהו' ו, י), וירע העם (יהו' ו, כ), למה תריעי ריע35 (מי' ד, ט). ושלא נזכר פועלו36 37 ובכרמים לא ירנן ולא38ירועע39 (יש' טז, י). והשם ותקעתם תרועה (במ' י, טז)40. והשם במשקל אחר למה תריעי רע (מי' ד, ט).36 ושלא נזכר פועלו42יגיד עליו רעו (איוב לו, לז), את קול העם ברעה (שמ' לב, יז). ופירושו יגיד עליו רעו43 כי הרעם יגיד ויורה על הגשם. וההתפעל יתרועעו אף ישירו (תה' סה, יד), עלי פלשת התרועעי (תה' ס, י), כלם ענין תרועה44 45. ואמר יתרועעו אף ישירו, על השבלים כאשר נושב בהם47 הרוח ומכים זה בזה וכאלו48 הם מתרועעים ומשירים. וענין אחר איש רעים להתרועע (מש' יח, כד), רעך ורע אביך (מש' כז, י). ותכרו על ריעכם49 (איוב ו, כז), נכתב בו היו"ד עי"ן50 הפועל51. לך התרפס ורהב רעיך52 (מש' ו, ג), והוא כתוב ביו"ד אולי הוא לרבים וכבר פרשנו53 אותו בשרש רהב54. וכן ונתתי55 לרעך56 (שמ"ב יב, יא), כתוב ביו"ד אולי הוא לרבים57וענינו ליחיד. ועוד אני עתיד לכתבם58 בשרש רעה. וענין אחר 59תרועם60 בשבט ברזל (תה' ב, ט), הידוע(iii)61 ברזל ברזל מצפון ונחשת (יר' טו, יב), פירושו הידוע62 ברזל ונחשת מצפון ברזל, 63 כלומר ברזל64 63 66 הידוע ברזל ברזל מצפון ונחשת הוא נבוכדנצר הידוע ברזל67שלהם, הלא אם הם חזקים יבא להם יותר חזק מהם לשברם ולכתתם. ירוע68 כבירים לא חקר (איוב לד, כד), שן רועה69 (מש' כה, יט), והוא פועל עומד. 70 רעו עמים וחתו (מש' יא, טו). והנפעל רע ירוע כי ערב זר (מש' יא, טו), ורועה71 כסילים ירוע (מש' יג, כ). וההתפעל72 רעה73 התרועעה74 ארץ75 (יש' כד, ה), ורעה 76 מלעיל כי הה"א נוספת והוא מקור. כלם ענין שבר. ולפי דעתי כי זה הענין כלו77 מפעלי הכפל וכן בלשון רבותינו 78 [א] בכותל79 רעוע שנו80. מפולת שאמרו בריאות ולא רעועות81.
Sources rabbiniques
א. בבלי, בבא קמא ל עא
Apparat critique
1. avulsi ST, ed] aversi avulsi A, ST
2. ut dicere A, ed] ST omission
3. inter A, ed] de ST
4. tue ST, ed] vestre tue A
5. flat A, ed] flot ST
6. frangere A, ed] frangent ST
7. sotias A, ed] sotians ST
1.
עינך] בעינך V1
2. ] כדבר הרע הזה (דב' יט, כ) BL
3. עין] עון Ma3
4. לרעות] לרעת BL
5. כלומר לעשות רעות] Ma3 omission
6. ] V1 omission
6. רוע] רע BL Ma3
7. רוע] רע BL
10. אליו] לו מאת השם10 BL V1 לו מהשם Ma3
10. ] יתברך BL V1 omission
12. על] אל Ma3 V1
13. עמה] Ma3 omission
14. ] ולנביאי אל תרעו (תה' קה, טו), BL Ma3
15. יטיב] ייטיב BL Ma3 ייטב V1
16.
ירע] ירעו V1
17. וירע] ותרע BL V1
18. למה] V1 omission
19. הרעותם] הרעתם BL
20.
הרע] הרעו V1
21. תרעו] תריעו Ma3
22. וירעו] וירע Ma3
23. אותנו] אתנו BL
24. יכרתו] יכרתון BL Ma3 V1
25. נוסף יכרתו] BL Ma3 V1
26. מרעים] Ma3 omission
27. חסר] כלומר זרע BL Ma3 V1
28. ] שהם V1 addition
29. לרוע] לרע BL V1
30.
] ל V1 addition
31.
הייתי] רה
32. לפניו] בעיניו Ma3
33. פניך] פניכם Ma3
34. והרעותם] והריעותם BL והרועתם Ma3
35. ריע] רע BL Ma3 V1
36. ] Ma3 omission
36. פועלו] פעלו BL
37. חסר] מהדגוש BL V1
38. ולא] לא BL
39. ירועע] ירעע BL
40. חסר] , ותרועה בעת צהרים (יר' כ, טז) BL V1
42. נוסף ושלא נזכר פועלו] BL Ma3 V1
43. רעו] רעה Ma3
44. תרועה] V1 omission
45. חסר] 45 השמעת הקול בתרועה לשמחה או לאבל כמו למה תריעי רע (מי' ד, ט), ותרועה בעת צהרים (יר' כ, טז) BL Ma3 V1
45. ] שהיא BL שהוא Ma3 V1
47. בהם] להם Ma3
48. וכאלו] כאילו BL
49. ריעכם] רעכם Ma3
50. עי"ן] ועי"ן Ma3
51. הפועל] הפעל BL Ma3 V1
52. רעיך] ריעך Ma3 רעיך V1
53. פרשנו] פירשנו BL
54. רהב] תרועם בשבט ברזל V1
55. וכן ונתתי] V1 omission
56. לרעך] לרעיך BL V1 לריעך Ma3
57. נוסף אולי הוא לרבים] BL Ma3 V1
58. לכתבם] לכותבם BL לכתבו V1
59.
] תש V1 addition
60. תרועם] תרעם BL
61. ] הירע BL הירוע Ma3 V1
62. הידוע] הירוע BL Ma3 V1
63. ברזל, כלומר ברזל ונחשת מצפון ] Ma3 omission
63. ברזל, ] V1 omission
64. ] ונחשת מצפון V1 addition
66. חסר] ונחשת הוא נבוכדנאצר BL והוא נבוכד נצר Ma3 V1
67. נוסף ברזל מצפון ונחשת הוא נבוכדנצר הידוע ברזל] BL Ma3 V1
68. ירוע] ירע BL
69. רועה] רעה BL
70. חסר] וכן BL Ma3 V1
71. ורועה] ורעה BL
72. וההתפעל] וההפעל Ma3
74. התרועעה] התרעעה BL
75. ארץ] הארץ BL Ma3
76. ורעה ] ורועה BL Ma3 V1
77. כלו] כולו BL
78. חסר] ז"ל BL Ma3
79. בכותל] בכתל V1
80. שנו] שנינו V1
81. רעועות] רעיעות Ma3