Marginalia
a. sordem / covacium locus est in gutture avium quo retinent cibum
Vidit. Quia vidit Dominus, Principio, videre vidi, Nomina, et educam vos sicut vidi, Ezechielis, expo. sicut vidi maliciam eorum. Vel expo. sicut quod visum est mihi. Et sic caldeizat Ionatan sicut discoopertum fuit ante me. Et cor meum vidit multum sapientiam et scientiam, Ecclesiastes, vade nunc vide pacem fratrum tuorum. Et vidit Iacob quod esset triticum in Egipto, In principio, expo. vidit quod viri terre ibant ad emere triticum de Egipto1. Vel vidit in corde suo ut dicere intellexit quia quod intellexit et vidit, sicut et cor meum vidit multum. Generatio vos2 videte verbum Domini, Hieremie, ut dicere date scientiam vestram ad verbum Domini. Et sic in visione cordis vide verba tua bona et certa, Samuelis, ut dicere da scientiam tuam et intellige. Et videbit turpitudinem suam, Et vocavit, oculi mei videbunt in ipsa, Michee, nun3 daggessata quod non sicut4 iuditium. Tunc videbis et claresces, Isaie, ipsi inspicient videbunt in me, Psalmiste, et oculi eius ad sanctum Israel videbunt, Isaie, anni vidimus malum, Psalmiste, somnum in oculis eius non ipse videns, Ecclesiastes, calefactus sum vidi ignem, Isaie, dixisti non videns me, Psalmiste, cames magna loco cames parve. Post videntem me, Principio, videntem me vult dicere quod apparuit mihi et videbit in afflictione mea. Et vidit Israel filios Ioseph, In principio, expo. vidit ipsos et non cognovit ipsos quia non poterat ad videre bene et hoc est non poterit ad videre. Et quia sensus oculi est magnus magis quam reliquum sensuum petunt reliquum sensuum5 ipsi sicut et totus populus videntes voces, Nomina, vide odorem filii mei, In principio. Non videbo deum, Isaie, expo. gaon magister Sadaia sicut ratio laudis. Et rectum ipsum quia visio creatoris est laus et laus ante ipsum et intelligere6 in viis eius. Et non videbit quando veniet calor, ad viam exempli ac si non videbit calorem et non arescet propter calorem venientem ad mundum ac si non videns ipsum. Et sic et non videbit quando veniet bonum, Ieremie, et bonum ad arborem pluvia7. Et obscurabuntur oculi, Ecclesiastes, oculi. Et est in modo visionis bellum et interfecit ipsum in Megido in videre ipsum, ut dicere in preliari ipsum cum ipso. Et sic videbimus nos faciebus, Regum. Et est declarans sic quare preliamini, Principio, vel expo. quare ostenditis eis ostenditis8 personas vestras quod vos saturi et est vobiscum esca quia totum reliquum mundi vadunt ad emere triticum et vos sedentes. Et in modo cuius quod debitum et preceptum convenientes9 ad dare ipsi, Hester, ut dicere puellas honoratas que fuerunt convenientes ad servire ipsi. Et sunt expo. ipsi inspicient videbunt10 in me, modus contemptus. Et sic ad deridere in te, Ezechielis, omnem altitudinem videbunt, Iob, et non necesse ad educere ipsa de modis eorum11. Et sic caldeizat Ionatan ad deridere in te ad deridere in te12. Et nomen13 consumetur caro sua de visu, non videbit me oculis visionis, Iob, et bonus visus, Samuelis. Et cum cames rapta te deus visionis ut dicere14 deus visionis tu quod poterit homo ad videre te. Quia dixit si etiam hic vidi, In principio, ut dicere hic cognovi quod erat angelus, quia in adhuc quod erat loquens cum ipsa coopertus de oculis eius et non vidit ipsum. Et hoc expo. si etiam hic vidi, post ipsum rem quando divisus fuit de me(i) usque quo fuerit procul et abscondatur de oculo suo15. Et pondus aliud erraverunt in visione, Isaie, datur(ii) ut dicere in prophetia16. Et dominus meus pater meus expo. in re que ipsa visa ad omnem hominem ipsi erraverunt. Et expo. visio nomen visionis. Et cum pronomine loquentis post visionem meam, In principio, ut dicere prophetiam meam. Sic scripsit ipsum Iacob filius Eleazari et compositum est. Et sic scripsit et cum inferno fecimus pactum in statera17 sonitus de fac reverti animam meam de sonitu eorum, primoticam pluviam et serotinam. Et pondus aliud intelligens in videre deum, Verba, ut dicere in prophetia dei. Et pondus aliud si non visio oculorum eius, Ecclesiastes. Et niphal non fuit et non visa sunt ista, Iudicum, et apparuit supra alis18 venti, Samuelis, quia in nube apparebo supra opertorio, Et vocavit. Et videbitur in gaudio vestro et ipsi confundentur.(iii) Ad Dominum qui apparuit ad ipsum, In principio. Et hitpaal19 videbimus nos faciebus, quare videbimini. Et cuius non20 memoratur est21 agens suus de daggessato fracta fuerunt ossa eius non visa fuerunt, et aleph daggessata. Et verbum grave quod ostendit Dominus, In deserto, feci videre te cum oculis tuis, Verba. Et venit et22 videre faciam gentes turpitudinem tuam, Nahum, cum patha he quod non sicut mos. Faciam videre ipsum mirabilia, Michee, et descensum brachii sui videre faciet, Isaie, et videre fecit ipsos filium regis, Regum. Et nomen de ipso desiderabilis ad visum, Principio, intellige ad istam visionem, et stupui supra visione, Danielis. Et collectio et in visionibus oculorum tuorum, Ecclesiastes, si etiam ad visiones suas proicietur, Iob. Et in lingua mulieris in visione ad ipsum cognoscar, et vidi ego Daniel solus visionem. Et collectio in visionibus noctis, In principio. Et cuius non memoratus est agens suus de ipso et ostendetur sacerdoti, Et vocavit. Sicut speculum forte, Iob, in speculis facientium23 exercitum, Nomina, est instrumentum quo speculantur in ipso facies. Et iam declaravi sicut speculum forte in radice fudit et in speculis facientium exercitum in radice exercitavit. Et modus alius et aufferet covaczium(?)(a)24 suam cum penna sua, Et vocavit, et25 covaczium sicut targum eius. Et in radice volavit declaravimus ipsum. Et pondus aliud et ponam te sicut stercus, Nahum, modus sordis et stercoris. Et paol26 de verbo gravi de hoc ve27 sordidata et inquinata fuit, Sophonie. Et venit holem loco cames rapte. Et possibile quod fuit nomen divisum de
כי ראה י"י (בר' כט, לב), ראה ראיתי (שמ' ג, ז). ואסיר אתהן כאשר ראיתי (יח' טז, נ), פירושו1 כאשר ראיתי רעתם או פירושו כמו שנראה לי2. וכן תרגם יונתן כמה דגלי3 קדמי. ולבי ראה הרבה חכמה ודעת (קה' א, טז), לך נא ראה את שלום אחיך (בר' לז, יד). וירא יעקב כי יש שבר 4 (בר' מב, א), 5 כי ראה6 אנשי הארץ הולכים לשבור7 בר במצרים8. או ראה בלבו כלומר הבין לפי9 ששמע וראה, כמו ולבי ראה הרבה חכמה ודעת. הדור אתם ראו את (iv)10דבר י"י (יר' ב, לא), כלומר תנו דעתכם לדבר י"י. וכן בראיית11 הלב ראה דבריך
טובים ונכוחים (שמ"ב טו, ג), כלומר תן דעתך והבין. וראה את ערותה (וי' כ, יז), עיני
תראינה12 בה (מי' ז, י), הנו"ן דגושה שלא כמשפט. אז תיראי13 ונהרת (יש' ס, ה), המה יביטו יראו בי (תה' כב, יח), ועיניו אל קדוש ישראל
תראינה (יש' יז, ז), שנת14 ראינו רעה (תה' צ, טו), שנה15 בעיניו איננו רואה16(קה' ח, טו), חמותי ראיתי אור (יש' מד, טז), אמרת אין רואני17 (יש' מז, י), קמץ גדול תחת קמץ קטן. אחרי רואי18 (בר' טז, יג), רואה אותי רוצה19 לומר הנראה אלי וראה20 אותי בעניי. וירא ישראל את בני יוסף (בר' מח, ח), פירושו21 ראם ולא הכירם כי לא יכול22 לראות היטב וזהו לא23 יוכל לראות (בר' מח, י)24. ולפי
שהרגשת העין היא גדולה משאר ההרגשות נשאלות שאר ההרגשות לה כמו וכל העם רואים25 את הקולות26 (שמ' כ, יח), ראה ריח בני (בר' כז, כז). לא אראה יה (יש' לח, יא), פרואין58 לא תשורני59 עיןרואי60 (איוב ז, ח), וטוב ראי (שמ"א טז, יב). ובקמץ חטף אתה אל ראי (בר' טז, יג),
כלומר אל ראות אתה שיוכל אדם לראותך. כי אמרה הגם הלום61 ראיתי (בר' טז, יג), כלומר בזה הכירה שהיה מלאך, כי בעוד שהיה מדבר עמה נעלם
מעיניה ולא ראתהו. וזהו פירוש הגם הלום62 ראיתי, כלומר שלא ראיתי אחריו דבר כשנפרד ממני כדרך העולם שיראה אחר הנפרד63 ממנו עד שיהיה64 רחוק ויתעלם מעיניו. ומשקל אחר שגו ברואה65 (יש' כח, ז), כלומר בנבואה. ואדני66 אבי ז"ל פירש בדבר שהוא נראה לכל אדם הם שגו 67. ופירוש68 רואה שם הראיה. ובכנוי המדבר אחרי רואי69 (בר' טז, יג), כלומר נבואתי. כן כתבו החכם 70רבי יעקב יעקב 71בן אלעזר. ונכון הוא. וכן כתב ועם שאול עשינו חוזה72, שם בפלס שואה73 מן השיבה נפשי משואיהם74(תה' לה, יז), יורה ומלקוש (דב' יא, יד). ומשקל אחר המבין בראות האלהים (דה"ב
כו, ה), כלומר בנבואת האלהים. ומשקל75 אחר כי אם ראות עיניו (קה' ה, י). והנפעל לא נהיתה76 ולא נראתה כזאת (שופ' יט,
ל), וירא על כנפי רוח (שמ"ב כב, יא), כי בענן אראה 77 (וי' טז, ב). ונראה בשמחתכם והם יבשו78 (יש' סו, ה), פירושו הקדוש ברוך הוא
יהיה נראה ונגלה בשמחתכם והם יבשו79.79 לי"י הנראה אליו (בר' יב, ז). וההתפעל81 נתראה פנים (מל"ב יד, ח), למה תתראו
(בר' מב, א).
ישלא82 נזכר פועלו 83 מהדגוש ושפו עצמותיו84 לא ראו (איוב לג, כא), והאל"ףלא85 נדגשה86. והפעל הכבד אשר הראה י"י (במ' ח, ד), הראיתיך בעיניך87 (דב' לד, ד).
88ובא והראיתי גוים מערך (נח' ג, ה), בפתח הה"א שלאאראנו89 כמנהג. אראנו נפלאות (מי' ז, טו), ונחת זרועו יראה (יש' ל, ל), וירא אותם90 את בן המלך (מל"ב יא, ד). והשם ממנו נחמד למראה (בר' ב, ט), הבן להלז את
המראה (דנ' ח, טז), ואשתומם על המראה (דנ' ח, כז). ובקבוץ91 ובמראי92 עיניך (קה' יא, ט), הגם אל מראיו יוטל93 (איוב מא, א). ובלשון נקבה במראה אליו אתודע (במ' יב, ו), וראיתי אני דניאל לבדי94 את המראה (דנ' י, ז). והקבוץ במראות95 הלילה (בר' מו, ב). ושלא נזכר פועלו96 ממנו והראה את הכהן (וי' יג, מט). 97 כראי מוצק (איוב לז, יח), במראות הצבאות98 98 (שמ' לח, ח), והוא100 הכלי שמסתכלין בו הפנים. וכבר101 פירשתי102 98 כראי מוצק בשרש יצק, ובמראות104 הצובאות105 בשרש צבא. וענין אחר והסיר את מראתו106 בנוצתה107 (וי' א, טז), והוא הזפק כתרגומו108. ובשרש נצה109 פרשנוהו110. ומשקל אחר ושמתיך כראי (נח' ג, ו), ענין טנוף111 ולכלוך. והפעול112 מהפעל הכבד מזה הוי מוראה113 ונגאלה (צפ' ג, א), ובא החלם114 תחת קמץ חטף. 115והראיה116 ואת האיה (דב' יד, יד), אמרו רבותינו ז"ל [א] ראה זו דאה
ולמה נקרא שמו117 ראה שרואה ביותר.
Sources rabbiniques
א. בבלי, חולין סג ע"ב
Apparat critique
1. de Egipto A, ST, ed] במצרים BL ; in Egypto TBL
2. vos ed] vel A, ST ; אתם BL
3. nun ed] cum A, ST ; נו"ן BL
4. sicut ed] sunt A, ST
5. sensuum A, ed] sensum ST
6. et intelligere A, ST, ed] והתבונן BL ; et intellexit TBL ; ולהתבונן THB
7. pluvia ed] הוא מטר BL ; est pluvia TBL
8. quare ostenditis eis ostenditis A, ST, ed] למה תתראו למה תראו BL
9. convenientes ed] conveniens A, ST ; הראיות BL
10. videbunt A, ed] Et sunt expo. videbunt ST
11. de modis eorum A, ST, ed] מענינם BL ; de modo eorum TBL
12. ad deridere in te A, ed] ST omission
13. nomen A, ed] non ST
14. ut dicere ed] et dicere A, ST
15. de oculo suo A, ST, ed] מעיניו BL ; de oculis suis TBL
16. prophetia ed] propheta A, ST ; בנבואה BL
17. in statera A, ST, ed] שם בפלס BL
18. alis ed] aliud A, ST
19. hitpaal ST, ed] hitppa A
20. non A, ed] ST omission
21. est ed] al A, ST
22. et ed] ad A, ST
23. facientium ST, ed] exir facientium A
24. covaczium(?)sordem / covacium locus est in gutture avium quo retinent cibum A, ed] covazium(?) ST
25. et A, ed] ST omission
26. paol A, ed] paul ST
27. ve A, ed] ut ST
28. cavaczio A, ed] cavazio ST
1. פירושו] V1 omission
2. לי] Ma3 omission
3. דגלי] דמגלי Ma3
4. ] במצרים Ma3 V1 addition
5. חסר] פירושו BL Ma3
6. כי ראה] ראה כי BL Ma3
7. לשבור] לשבר Ma3 V1
8. במצרים] ממצרים Ma3 V1
9. לפי] לבו V1
10. נוסף ] BL Ma3 V1
11. בראיית] בראית Ma3 V1
12. תראינה] תראנה Ma3
13. תיראי] תראי BL Ma3 V1
14. שנת] שנות BL Ma3 V1
15. שנה] שינה Ma3 V1
16. רואה] ראה BL
17.
רואני] ראני BL
18. רואי] ראי BL
19. רוצה] רצה BL
20. וראה] ורואה Ma3
21. נוסף פירושו] BL
22. יכול] יוכל Ma3
23. לא] ולא V1
24. ] היטב. וזהו לא יכול לראות(v) V1 addition
25. רואים] ראים BL
26. הקולות] הקולת BL
27. פרש] פירשו BL Ma3 V1
28. ] ז"ל Ma3 addition
29. ההודאה] והודאה Ma3
30. חסר] ולא יראה כי יבא 30 (יר' יז, ח), על דרך משל 31 לא יראה 32 החום ולא ייבש בעבור החום 33 לעולם 34 אינו רואה אותו. וכן ולא יראה כי 35 טוב (יר' יז, ו), והטוב לעץ הוא המטר. BL Ma3 V1
30. ] חם BL חום Ma3 V1
31. ] כאילו BL כאלו Ma3 V1
32. ] BL V1 האדם Ma3 addition
33. ] הבא BL Ma3 שבא V1
34. ] כאילו BL כאלו Ma3 V1
35. ] יבוא BL יבא Ma3 V1
37. הרואות] הראות BL
38. ראיית] הריית Ma3 ראית V1
39. המלחמה] במלחמה V1
40. כראותו] כראתו BL
41. אותו] אתו BL
42.
אותו] אותו Ma3
43. מפרשים] מפרש Ma3
44. למה] Ma3 omission
45. אוכל] אכל Ma3 V1
46. חסר] כל BL
47. לשבור] לשבר Ma3 V1
48. וחוק] וחק V1
49. הראויות] הראיות BL
51. לשמש לה] לשמשה BL Ma3 V1
52.
בי] טובי V1
53. כל] Ma3 omission
54. גבוה] גבה BL
55. צריך] צריך V1
56. בשרי] בשרו BL V1
57. מראי] מרואי Ma3
58. נוסף ואין] BL Ma3 V1
60. רואי] ראי BL V1
61. הלום] הלם BL
62. הלום] הלם BL
63. הנפרד] שנפרד BL V1
64. שיהיה] שיהא BL Ma3
65. ברואה] בראה BL
66. ואדני] ואדוני BL
67. חסר] בו BL Ma3 V1
68. ופירוש] ופירש V1
69. רואי] ראי BL Ma3
70. נוסף החכם ] BL V1
71. נוסף יעקב ] BL Ma3 V1
72. חוזה] חזה BL
73. שואה] שאה BL
74. משואיהם] משאיהם BL
75. ומשקל] וענין BL
76.
נהיתה]
77. חסר] על הכפרת BL
78. יבשו] יבושו Ma3
79. פירושו הקדוש ברוך הוא יהיה נראה ונגלה בשמחתכם והם יבשויבושו.] Ma3 omission
79. יבשו] יבושו BL
81. וההתפעל] Ma3 omission
82. ישלא] ושלא BL Ma3 V1
83. ] ממנו Ma3 addition
84. עצמותיו] עצמותי Ma3
85. נוסף לא] BL Ma3 V1
86. נדגשה] נדגשת V1
87. בעיניך] בעיניך Ma3
88.
] הה"א בסגול והאל"ף בחרק. V1 addition
89. נוסף אראנו] BL Ma3 V1
90. אותם] אתם BL
91. בקבוץ] הקבוץ BL והקבוץ Ma3 V1
93. יוטל] יטל BL
94. דניאל לבדי] לבדי דניאל Ma3
95. במראות] במראת BL
96. פועלו] פעלו BL
97. חסר] חזקים BL
98. ] Ma3 omission
98. במראות הצבאותהצובאות ] במראת הצבאת BL
98. הצבאות] הצובאות V1
100. והוא] הוא BL V1
101. וכבר] כבר V1
102. פירשתי] פרשתי V1
104. ובמראות] ובמראת BL
105. הצובאות] הצבאת BL
106.
מראתו] מוראתו Ma3
107. בנוצתה] בנצתה BL V1
108. כתרגומו] כתרגום Ma3
109. נצה] נצא Ma3
110. פרשנוהו] פירשנוה BL
111. טנוף] טינוף BL
112. והפעול] והפעול V1
113. מוראה] מראה V1
114. החלם] החולם BL
115. ] ואפשר שיהיה שם נפרד מן מראתו. V1 addition
116. והראיה] והראה BL Ma3 V1
117. שמו] שמה BL Ma3 V1
Notes critiques
i. A cause d'un saut du même au même, les mots כדרך העולם שיראה אחר שנפרד ממנו n'ont pas de correspondance dans A/ST.
ii. Le mot « datur » n'a pas de correspondance dans BL.
iii. A cause d'un saut du même au même, les mots פירוש הקדוש ברוך הוא יהיה נראה ונגלה בשמחתכם והם יבושו n'ont pas de correspondance dans A/ST.
iv. variante scripturaire relevée par Kennicott (K1)
v. Dittographie
vi. variante scripturaire relevée par Kennicott (K82, K146)
vii. variante scripturaire relevée par Kennicott (K188)
viii. variante scripturaire relevée par Kennicott